همایش «اقتصاد ایران؛ دیروز تا فردا» با حضور دكتر احمد توكلي عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام و دكتر حسين راغفر اقتصاددان و عضو هيات علمي دانشگاه در سالن همايش هاي اتاق بازرگانی اصفهان برگزار شد.
در این همایش مصطفي رناسي رییس کمیسیون سیاست گذاری و پایش اتاق بازرگاني اصفهان با اشاره به دغدغه ها و نگرانی های فعالان اقتصادی از وضعیت این روزهای اقتصاد کشور، گفت: با وجود تحریم ها، کمبود نقدینگی، فشارهای بانکی و مالیاتی موجود فعالان بخش خصوصی بر سر کار خود مانده اند و آماده همکاری همه جانبه با دولت هستند تا مشکلات اقتصادی کشور حل شود .
به اعتقادوي برای توسعه همکاری هاي دولت و بخش خصوصی، رسیدن به درک و فهم مشترک از یکدیگر ضروری است.
رناسي با اشاره به همکاری و درک متقابل مردم و دولت در زمان جنگ تحمیلی، تصریح کرد: هم اکنون نیز کشور درگیر جنگ اقتصادی است و از این رو نیازمند فهم متقابل یکدیگر هستیم تا بر مشکلات موجود کشور غلبه کنیم.
وي در بخش ديگري از سخنان خود گفت: گلايه و بيان مشكلات به اندازه كافي در كشور انجام ميشود و انتظار ما از اقتصاددانان و صاحب نظران اين است كه راهكار هاي منطقي و اجرايي براي مشكلات ارائه نمايند.
سردبیر نشریه اتاق بازرگانی اصفهان افزود: ديدگاه های مطرح شده در این همایش، لزوما، مورد تاييدبرگزارگنندگان نیست و اتاق اصفهان با دعوت از اساتيد و صاحبنظرانی که می توانند دیدگاه مختلف داشته باشند سعی دارد شاخصه های مردم سالاری را نزد اعضای خود افرایش دهد.
وی از دیگر اهداف برگزاری این همایش را افزایش دانایی فعالان اقتصادی برشمرد بهگونهای که برای شرایط ويژه اقتصادی امروز کشور بتوان چاره انديشی کرد.
در ادامه این نشست دكتر احمد توکلی با اشاره به فقدان درک متقابل میان بخش خصوصی و دولت برای کاهش فشارهای اقتصادی گفت: اظها ت تاکنون تصور میکردیم مسئولان وضع فقرا را درک نمیکنند حال شاهد هستیم که گفته میشود وضعیت فعالان اقتصادی را نیز درک نمیکنند.
وی با بیان اینکه فعالان اقتصادی در خصوص تأمین مواد اولیه، فروش و امور کارگران دچار مشکلاتی هستند، گفت: به نظر میرسد مسئولان درک متقابل از وضعیت ندارند البته عدهای از متمکنین هم شرایط را درک نمیکنند.
توکلی در ادامه به تشریح دیدگاه های خود درباره «اقتصاد ایران، از دیروز تا فردا» پرداخت . وی فضای اقتصادی ٤٠ ساله اخیر کشور را به سه دوره تقسیم بندی کرد و گفت: از نگاه من دیروز از پیروزی انقلاب اسلامی تا جنگ تحمیلی بود، امرو دوران سازندگی تاکنون و آینده از ٢٤ ساعت بعد از این نشست است.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره وضعیت دیروز اقتصاد ایران گفت: در گذشته سرمایهداران و پولدارها با قشر کارگر بسیار بدرفتار میکردند؛ پیگیر شدیم تا قانون کار بر اساس احکام شرع به نگارش دربیاید ولی در دولت ها در این خصوص اختلافنظر وجود داشت.
رییس سازمان دیده بان شفافیت و عدالت ، تغییر مالکیت و مدیریت در اقتصاد ملی به دلیل شرايط انقلاب، افزایش دخالت دولت در اقتصاد به دلیل وقوع جنگ، مداخلات عدالتجویانه، مداخلات ناشی از تفکرات دولت سالارانه، بینش و تمایلات سوسیالیستی و ضد سرمایهداری را ازجمله ویژگیهای اقتصاد از زمان انقلاب تا پایان جنگ عنوان کرد و گفت: حرکت دولتها به سمت بزرگ شدن به کاهش کارایی و تولید منجر شد.
توکلی با بیان اینکه امام (ره) معتقد بود دولتی کردن امور سمی مهلک است، ادامه داد: دولت جای اختلاف نیست، باید یک سیاست را قبول داشته باشد و نارو هم نزد چراکه اختلافات، کار را با خلل مواجه میکند.
وی در ادامه تشریح دیدگاه خود درباره امروز اقتصاد ایران، به نقد سیاست تعدیل اقتصادی پرداخت. وی اظهار داشت: پس از دوران جنگ تحمیلی دولت سازندگی مدل تعدیل صندوق بینالمللی پول را پذیرفت؛ که از اشكالات پذيرفتن این سیاست، بحران ارز و توزیع درآمد بود. مشکل ارز برای اولین بار پس از انقلاب در سال ۱۳۷۳ اتفاق افتاد؛ در سال ۷۲ معتقد بودم که توزیع درآمد بد شد و تجملگرایی رشد پیداکرده بود.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، رها کردن بازار را دارای اشکال دانست و گفت: تفاخر به مصرف کالای خارجی به مشکلات تولید داخلی دامن میزند.
وی با بیان اینکه برای برونرفت از شرایط حاضر راهحل وجود دارد، اظهار داشت: فساد و رانتخواری قابل مبارزه است و میتوان امیدوارانه کار کرد؛ از دولت باید مطالبه گری کرد.
توکلی ادامه داد: معتقدم فقدان احزاب یکی از عوامل ناکارآمدی مجلس است؛ مگر میشود فساد وجود داشته باشد و اشتغال ایجاد کرد؛ قطعاً باید با فساد مبارزه کرد.
عضو هیات علمي دانشگاه الزهرا كه ديگر سخنرانان این همایش بود در سخنان خود به نقد سیاست های ارزی دولت ها در دهه ٩٠ پرداخت.
دکتر حسن راغفر معتقد است: حکمرانی نظام اقتصادی ما، معیوب و رفاقتی است. سیستم خانوادگی، دوستانه و رفاقتی اداره می شود و دولت و مجلس فقط به خودشان توجه میکنند نه به مردم و منافع آنها.
وی می گوید که بر بستر این اقتصاد رفاقتی، فساد گسترده مالی و نابرابری های اجتماعی شکل گرفته است. او نه تنها سیاست های ارزی دولت دوازدهم بلکه دولت نهم و دهم را در این راستا مقصر دانست.
راغفر نیز مانند توکلی به دسته بندی دیروز و امروز اقتصاد ایران پرداخت و درباره جهت گیری های بعد از انقلاب گفت: جهت گیری ها را باید به دهه اول و سه دهه دوم بعد از انقلاب تقسیم بندی کرد.دهه اول انقلاب را باید دهه استقرار نظام جمهوری اسلامی تلقی کنیم.همه به این نکته اذعان دارند که نفس انقلاب، تعهدات روزمره آن، جنگ تحمیلی و تحریم های اقتصادی و در کنار همه اینها بی تجربگی مدیران کشوری، همه دست به دست هم داد تا اوضاع نابسامانی ایجاد شود.
عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا درباره تغییر ایدئولوژی بعد از جنگ اظهار کرد: بعد از اتمام جنگ ما شاهد تغییر یک ایدئولوژی در کشور بودیم.از ارتقا سطح زندگی محرومین و مستضعفین تغییر جهت دادیم به حفظ سرمایه.
ما بعد از جنگ همه مشکلات را معطوف به نوع نگاه اداره دولتی در مسائل کشور کردند و معتقد بودند برای بهتر شدن اوضاع باید چرخه تولید را گسترش دهیم. آن زمان از پتانسیل تولید داخلی فقط ٣٠درصد تولید داشتیم و ٧٠ درصد بیکار بود.پس برای تغییر این شرایط یک شبه قیمت ارز را از هفت تومان به ٩٠ تومان رساندند. اما در این افزایش قیمت هیچ کدام از وعده های آقایان محقق نشد.نه شغل ایجاد شد،نه تولید بالا رفت. نه صادرات افزایش یافت.آن قدر میزان اختلاف ها بالا بود که موجب جهش بالایی در قیمت ارز شد.
وی پیرامون طرح صفر اقتصادی ایران در ادامه گفت:این در سال ٦٢ اقایان طرح نجات اقتصادی دولت مکزیک را با نام برنامه صفر اقتصاد ایران ترجمه کرده آن را در مجلس مطرح کردند و خودشان نیز با نفوذ در مجلس آن را اصلاح کرده و بعد از تغییر آن را اجرا کردند.
بخشی از این سیاست ها آزادسازی قیمت ها بود و بخش دیگر خصوصی سازی آن ها. که این خصوصی سازی را به دوست و آشنا واگذار کردند که به اقتصاد رفاقتی معروف شد.
این کار بدون توجه به شکل گیری پایه های بنیادی اقتصاد در کشور شکل گرفت. تمام فعالیت های اقتصادی را با نام های خوش تراش و قابل پذیرش جامعه مطرح کردند. برای مثال منطقی کردن قیمت ها یعنی بالا بردن قیمت ها.
بسیاری از یارانه ها، مثل یارانه مسکن،آموزش و پرورش و بهداشت حذف شد و بهانه آن هم نبود منابع در جنگ بود. مسلما با این کار هزینه ها برای مردم بالا رفت.
راغفر با اشاره به اقتصاد رفاقتی افزود:بعد از جنگ سیاست ها تغییر کرد، تا جایی که کم کم تعهدات قانون اساسی زمین گذاشته شد. ارزش های جمعی به سخره گرفته شد. مصرف گرایی مفرط بدون توجه به تولید ایجاد شد، سوداگری زمین رواج یافت. دلالی تولید داخلی را نابود کرد. آدمها از داخل قدرت آمدند و با دستکاری سیاست ها به نفع خودشان ثروتمند شدند.
راغفر اظهار داشت: از اقتصاد تولید محور که میتوانستیم از دوران جنگ آن را پیگیری کنیم به اقتصاد رانت محور حرکت کردهایم.
وی با بیان اینکه چرا باید نرخ ارز را بالا ببرند با این توجیه که صادرات سودمندتر میشود ولی در مقابل آن فشار بر تولیدکننده و مردم وارد میشود، گفت: تعدادي از مديران كشور در رفاه مطلق زندگي مي كنند و از درد مردم بي خبر هستند.
وی با بیان اینکه معتقدم بعد از جنگ هشتساله تحمیلی، حالت جنگ از بعد نظامی به سمت اقتصادی تغییر پیدا کرد، گفت: مسئولی در رأس یک کمیسیون مجلس نشسته و دارای بیامو ۳ میلیاردی است.
راغفر تصریح کرد: به چه زبانی باید به مسئولان هشدار داد که وضعیت بحرانی است؛ سئوال این هست آیا واقعاً فقط رييس بانك مركزي تصمیمات را میگرفت كه باید کنار گذاشته شود؟ در این سه دهه شاهد مثلث شوم سفتهبازی، دلالی و رباخواری هستیم.
وی با بیان اینکه ما اعمال سیاستهای خصمانه آمریکا در سایر کشورها را مطالعه کردهایم، اظهار داشت: اعتصاب کامیون داران پیشازاین نیز در شیلی رخداده بود؛ معتقدم نقشه هايي در حال انجام است؛ از دولت سئوال داریم که چه برنامهای برای مهار تورم دارد؟
اين اقتصاددان وضعیت ارز در این چندماهه را شوکآور عنوان کرد و اظهار داشت: هیچ جای دنیا نمیتوانید پیدا کنید که بانک مرکزی دلالی را برای قیمتگذاری ارز به وسط میدان بفرستد.
راغفر با بیان اینکه برنج در این مدت ۴۶ درصد افزایش قیمت پیداکرده است، گفت: عدهای به اسم بخش خصوصی ارز گرفتند ولی وارداتی هم انجام نگرفت.
وی یادآور شد: پتروشیمیها ارز ۳۸۰۰ تومان دریافت کردند و حالا کالا را با قیمت دلار ۱۱ هزارتومانی عرضه میکنند؛ اینکه شخص مسئول دولتی خود در بخش اقتصادی فعالیت دارد یعنی فساد.
عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا (س) به کارکرد نظام بانکی اشاره کرد و گفت: این نظام بانکی ظرف ۵ سال اخیر بیش از یک تریلیون تومان بهره پرداخت کردهاند و معلوم هست که این مسئله تورمزا و ضد تولید است.
وی تصریح کرد: شرایط بهگونهای شده که ۸۵ درصد سپردههای بانکی کشور متعلق به ۲٫۵ درصد از جمعیت کشور است.
راغفر به اهمیت مدیریت عرضه و تقاضا ارز اشاره کرد و گفت: اگر رشد قیمت روزافزون ارز اتفاق بیفتد قطعاً تولید بهطور کامل از بین خواهد رفت و این خواست غرب است.
وی اقدام به برقراری پیمانهای ارزی را یکی از کارهایی بیان کرد که باید دولت انجام دهد و گفت: منابع متعددی داریم که میتوان پیشنهاد داد که دولت چهکارهایی انجام دهد و انجام ندهد.