سومین اجلاس همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا که به میزبانی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان برگزار شد، نقطه عطفی در تقویت تعاملات اقتصادی ایران با قاره آفریقا به شمار می‌رود. در این رویداد، اسناد مهمی از جمله تفاهم‌نامه‌های همکاری بین اتاق بازرگانی اصفهان و اتاق‌های آفریقایی به امضا رسید که زمینه‌ساز گسترش همکاری‌های دوجانبه خواهد بود.
به گزارش روابط‌عمومی اتاق بازرگانی اصفهان، امضای تفاهم‌نامه‌های مشترک، تهیه و تصویب یادداشت مفهومی و صدور بیانیه پایانی از جمله دستاوردهای اصلی این اجلاس بودند که ضمن ایجاد سازوکاری هدفمند برای توسعه روابط اقتصادی، نقشه راهی برای همکاری‌های آینده ترسیم کردند.
اتاق بازرگانی اصفهان با ابتکار عمل و برنامه‌ریزی دقیق، موفق شد بستری برای گفت‌وگوی سازنده میان فعالان اقتصادی، مسئولان دولتی و نمایندگان اتاق‌های بازرگانی کشورهای آفریقایی فراهم آورد؛ اقدامی که گام بلندی در جهت بین‌المللی شدن اقتصاد استان تلقی می‌شود.
مصطفی دولت‌یار، رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در استان اصفهان، به ارزیابی سومین اجلاس همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا که در اصفهان برگزار شد، پرداخت و این رویداد را دارای دستاوردهای مهمی دانست و بر نقش اسناد امضا شده در پیشبرد همکاری‌ها تأکید کرد.
بیانیه پایانی اجلاس، اجماعی بر همکاری اتاق‌ها
وی با اشاره به اسنادی که در جریان این اجلاس مبادله و تصویب شد، بیان کرد: سه سند اصلی وجود داشت شامل تفاهم‌نامه‌ها، یادداشت مفهومی و بیانیه پایانی جلسه. او بیانیه پایانی را که به تأیید همه حضار رسید، یکی از دستاوردهای جدی اجلاس تلقی کرد، زیرا نقطه‌نظرات اجماعی اعضای اتاق‌های آفریقایی و ایرانی حاضر در جلسه را منعکس می‌کرد.
دولت یار یادداشت مفهومی را سنگ بنای همکاری‌های آینده با کشورهای آفریقایی و اتاق‌های بازرگانی آن‌ها دانست و توضیح داد: این سند ابعاد کارهایی که قصد انجامش را دارند، بیان کرده و چشم‌انداز تعاملات با اتاق‌های بازرگانی و فعالان اقتصادی کشورهای آفریقایی را به تصویر می‌کشد.
وی همچنین به تفاهم‌نامه‌های امضا شده اشاره کرد و گفت: مفاد آن‌ها مشخص است و آمادگی برای شروع فعالیت‌های دوجانبه با تجار و فعالان اقتصادی کشورهای آفریقایی در حوزه‌های ذکر شده در این یادداشت تفاهم‌ها وجود دارد.
ابتکار اتاق اصفهان برای ورود به حوزه اجرایی با آفریقا
رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در اصفهان ارزیابی کلی خود از این اجلاس را مثبت اعلام کرد، به‌خصوص در مقایسه با دو اجلاس قبلی که کمتر توانستند وارد حوزه اجرایی و عملیاتی شوند. او ابتکار اتاق اصفهان در استفاده از یادداشت تفاهم‌های دوجانبه برای مشخص‌کردن چشم‌انداز فعالیت‌های آینده این اتاق را یک دستاورد دانست و ابراز امیدواری کرد که این موارد در آینده عملیاتی و اجرایی شوند.
از توافق تا اجرا؛ مسیری برای تفاهم‌نامه‌ها
دولت یار در خصوص اقدامات لازم برای اجرایی‌شدن تفاهم‌نامه‌ها، تأکید کرد: شروع کار از خود اتاق اصفهان است. اتاق اصفهان، به‌عنوان میزبان و مبتکر برنامه، باید برنامه‌ریزی برای هر یک از کشورهای آفریقایی را بر اساس ظرفیت‌های مشخص آن‌ها آغاز و اولویت‌بندی کند.
وی نقش برنامه‌ریزی اتاق بازرگانی اصفهان را در تعیین اولین گام و اولین پیشنهاد برای هر کشور تأثیرگذار و کلیدی دانست.
دولت یار بیان کرد: باید به سفرای ایران در کشورهای مربوطه اولویت‌ها را اطلاع داد تا آن‌ها رایزنی‌های لازم را انجام دهند. وزارت امور خارجه نیز هر جا لازم باشد برای تسریع و اجرایی‌شدن کار و مشخص‌شدن برنامه‌ها کمک خواهد کرد.
وی امکان پیگیری و امضای تفاهم‌نامه با کشورهای آفریقایی دیگری که در اصفهان حضور نداشتند را ضروری دانست و گفت: برخی از سفرای ایران با دریافت گزارش اجلاس، درخواست متن خام تفاهم‌نامه را داشته‌اند تا بتوانند تفاهم‌نامه‌های مشابهی را با اتاق اصفهان امضا کنند.
دولت یار از بازخوردهای مثبت مهمانان که در همین مدت کوتاه از سفارتخانه‌های ایران دریافت شده است خبر داد و گفت: مهمانان از نظم و شیوه میزبانی در اصفهان ابراز رضایت کرده‌اند. همچنین، ابراز علاقه کرده‌اند که هرچه سریع‌تر در قالب یادداشت مفهومی، بیانیه پایانی و تفاهم‌نامه‌های امضا شده وارد گام عملیاتی شوند. آن‌ها نیز با مسئولان مربوطه در کشور خود در این باره صحبت می‌کنند و پیشنهاداتی از طرف آفریقایی انتظار می‌رود.
دولت یار در پاسخ به سؤالی درباره سابقه امضای این نوع تفاهم‌نامه‌ها، توضیح داد: یادداشت تفاهم همکاری به‌عنوان یک روش مرسوم بین کشورها وجود داشته و دارد و ازاین‌جهت چیز جدیدی نیست. اما ازاین‌جهت که برای نخستین‌بار بین اتاق یک استان و اتاق‌های بازرگانی کشورهای دیگر چنین متنی امضا می‌شود، در نوع خود ابتکاری و بی‌سابقه است.
اسناد کلیدی؛ بنیان همکاری‌های آینده
سعید ابراهیمی، مدیر توسعه روابط بین‌الملل اتاق بازرگانی اصفهان نیز تدوین و نهایی‌شدن چند سند مهم در جریان برگزاری اجلاس همکاری‌های ایران و آفریقا را از مهم‌ترین دستاوردهای این رویداد بین‌المللی عنوان کرد.
وی گفت: ۳ سند اصلی در جریان این رویداد شامل تفاهم‌نامه‌های همکاری، یک یادداشت مفهومی، و یک بیانیه پایانی به تصویب و امضای شرکت‌کنندگان رسید که این اسناد را می‌توان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای اجلاس تلقی نمود، چراکه برآیند دیدگاه‌های نمایندگان اتاق‌های آفریقایی و ایرانی حاضر در اجلاس است.
یادداشت مفهومی؛ بستر ارتباط پایدار
مدیر توسعه روابط بین‌الملل اتاق بازرگانی اصفهان توضیح داد: یادداشت مفهومی که بین نمایندگان اتاق‌های بازرگانی آفریقا توزیع شد، با هدف ایجاد زمینه‌ای برای ارتباط متقابل، پایدار، هدفمند و درازمدت بین اتاق بازرگانی اصفهان و اتاق‌های آفریقایی تدوین شده بود. او گفت پیشنهاد مشخص اتاق اصفهان ایجاد یک گروه تماس توسط این اتاق با اتاق‌های آفریقایی بود تا بتوانند اطلاعات منظم را با یکدیگر مبادله کرده و رویدادهایی را به‌صورت مجازی یا حضوری برگزار کنند. هدف دیگر این یادداشت مفهومی، داشتن یک نقطه تماس در اتاق‌های بازرگانی آفریقایی و توانایی مبادله نیازهای متقابل بود .
ابراهیمی افزود: در این یادداشت مفهومی، سه درخواست مشخص از اتاق‌های بازرگانی آفریقایی مطرح شد: اول، مطالعه و امضای متن تفاهم‌نامه پیشنهادی، دوم، اعلام سه مورد از نیازها یا فرصت‌های فوری تجاری و سرمایه‌گذاری در کشور متبوع خود و سوم، ارائه پیشنهادها برای شکل و اولویت‌های پلتفرم ارتباطی پایدار. او قاره آفریقا را قاره فرصت‌ها نامید و اذعان کرد که بازرگانان و تولیدکنندگان ایرانی شاید آن‌چنان که باید از این فرصت بی‌نظیر بهره نبرده‌اند و بخشی از این مسئولیت بر عهده اتاق‌های بازرگانی و تشکل‌های تجاری برای شناسایی و اطلاع‌رسانی این فرصت‌ها به اعضا است.
یادداشت تفاهم؛ ابتکاری از اتاق اصفهان
مدیر توسعه روابط بین‌الملل اتاق بازرگانی اصفهان به امضای تفاهم‌نامه های دوجانبه در جریان این رویداد اشاره کرد و گفت: در پایان جلسه تخصصی که عصر روز ۱۰ اردیبهشت‌ماه در اتاق بازرگانی اصفهان با حضور رؤسا و نمایندگان اتاق‌های آفریقایی حاضر در اصفهان برگزار شد، تفاهم‌نامه هایی برای همکاری‌های بیشتر در آینده بین دو طرف به امضا رسید. این اقدام یکی از مهم‌ترین بخش‌های اجلاس و به ابتکار اتاق بازرگانی اصفهان انجام شد.
وی امضای این تفاهم‌نامه‌ها را گامی نو تلقی کرد و گفت: از ۱۰ اتاق آفریقایی حاضر در جلسه مشترک، ۶ اتاق بازرگانی ملی شامل کشورهای غنا، اوگاندا، زیمبابوه، گینه بیسائو، سائوتومه و پرنسیپ، و نیجریه پس از مطالعه متن پیشنهادی یادداشت تفاهم، همان شب آن را امضا کردند. مفاد این تفاهم‌نامه‌ها شامل ترویج تجارت و سرمایه‌گذاری مشترک، ایجاد سازوکارهای ارتباطی منظم و تبادل تجربیات می‌شود. این سند به‌صورت رسمی از طریق کانال دیپلماتیک به سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور و همچنین سفارتخانه‌های خارجی در ایران ارسال شده است.
بیانیه مشترک؛ تعهد همگانی
ابراهیمی به سومین سند مهم، یعنی بیانیه مشترک اشاره کرد و گفت: این بیانیه به تصویب تمامی ۱۰ اتاق حاضر در رویداد رسید. در این بیانیه مشترک، اتاق‌ها متعهد به ۶ بند اصلی شدند: توسعه ارتباطات اقتصادی و تجاری بین ایران و قاره آفریقا با استفاده از همه ظرفیت‌ها، ایجاد سازوکار یا پلتفرمی برای گفتگوی هدفمند و پایدار، به اشتراک گذاشتن دانش و تجربیات، به‌خصوص در زمینه حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط (SME)، گسترش یکپارچگی منطقه‌ای و هم‌افزایی بین جوامع آفریقایی و ایران، به طور ویژه استان اصفهان، هماهنگی در ارتباطات و پیگیری تعهدات تا رسیدن به هدف مطلوب و معرفی فرد رابط توسط هر اتاق جهت پیگیری موارد متعهد شده.
بازدیدهای صنعتی و جلسات رودررو؛ زمینه‌ساز توافقات
مدیر توسعه روابط بین‌الملل اتاق بازرگانی اصفهان به برنامه‌های روز نخست شامل بازدید از حدود ۲۵ مجموعه صنعتی، کشاورزی و معدنی استان بر اساس پتانسیل‌ها و نیازهای کشورهای آفریقایی اشاره کرد و گفت: این بازدیدها بر اساس برنامه‌ریزی قبلی انجام شد. او تأکید کرد که یکی از نقاط قوت برنامه جلسات روز دوم این بود که طرف آفریقایی بدون پیش‌زمینه وارد نشست تجاری نشد. مهمانان پس از بازدیدهای روز قبل، با ظرفیت‌ها، قابلیت‌ها و پتانسیل‌های استان در حوزه‌های مختلف آشنا شده بودند و ذهنیت قبلی آن‌ها تغییر کرده بود.
وی به نقل از نماینده یکی از اتاق‌های بازرگانی آفریقایی گفت که پیش از سفر به ایران در پذیرش ریسک سفر شک داشته، اما پس از آمدن به اصفهان به‌صراحت اعلام کرده که رسانه‌های دنیا آن‌ها را در مورد ایران و اصفهان فریب داده‌اند. جلسات تجاری رودررو در روز دوم با حضور حدود ۵۰۰ نفر از اعضای اتاق اصفهان و تجار و مقامات آفریقایی برگزار شد و شامل حوزه‌های صنعت، کشاورزی، ساختمان، دارویی، نساجی و زیرمجموعه‌های مختلف صنعتی بود. او گفت خوشبختانه همان جا شاهد امضای تفاهم‌نامه‌های مختلفی بودند و به توافقات اولیه خوبی رسیدند .
وی حضور مقامات ارشد آفریقایی از جمله وزرا در جلسات تخصصی رودررو و اصرار آن‌ها بر مذاکره مستقیم با تجار اصفهان، دور از پروتکل‌های معمول، را نکته‌ای قابل‌توجه و نویدبخش دانست، چرا که اقتصاد کشورهای آفریقایی عمدتاً دولتی است و وزرا می‌توانند بسیار تأثیرگذار باشند .
نگاه به آینده
ابراهیمی ابراز امیدواری کرد که با همکاری و همدلی، برنامه‌های مطلوب به‌سرعت تعریف شده و پیگیری‌ها برای دستیابی به نتایج ملموس این اسناد در آینده نزدیک ادامه یابد. او بار دیگر تأکید کرد که این اسناد با رعایت استانداردهای بین‌المللی تدوین و مورد تأیید کلیه اعضای حاضر قرار گرفته و متعهد به اجرای آن هستند.
اجلاس همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا، نه‌تنها به‌عنوان یک رویداد بین‌المللی، بلکه به‌عنوان بستری عملیاتی برای توسعه پایدار روابط اقتصادی بین‌قاره‌ای عمل کرد. تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته از سوی اتاق بازرگانی اصفهان، در کنار حمایت وزارت امور خارجه، نویدبخش فصلی تازه در روابط تجاری با کشورهای آفریقایی است. با پیگیری مداوم و تعریف برنامه‌های مشخص، می‌توان امیدوار بود که نتایج ملموس این تعاملات در آینده‌ای نزدیک به بار بنشیند.
تفاهم‌نامه همکاری؛ گامی مؤثر برای تقویت روابط اقتصادی ایران و آفریقا
تفاهم‌نامه‌ای که میان اتاق بازرگانی اصفهان و 6 اتاق ملی کشورهای آفریقایی به امضا رسید، به‌منظور ایجاد بستری عملیاتی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی دوجانبه تدوین شده است. هدف از امضای این سند، استقرار یک چارچوب کاربردی برای گسترش روابط اقتصادی و تنظیم سازوکارهای همکاری در جهت اجرای مؤثر ارتباطات دوجانبه میان فعالان اقتصادی اصفهان و کشورهای آفریقایی است.
مفاد کلیدی تفاهم‌نامه همکاری
مطابق این تفاهم‌نامه، طرفین متعهد شدند در راستای ارتقای همکاری‌های اقتصادی، اقدامات زیر را در دستور کار قرار دهند:
۱. توسعه تجارت، سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مشترک در حوزه‌های کلیدی اقتصادی میان فعالان اقتصادی اصفهان و قاره آفریقا؛
۲. ایجاد سازوکارهای ارتباطی منظم میان اتاق‌ها برای شناسایی فرصت‌ها، رفع موانع و تسهیل همکاری‌ها؛
۳. تبادل تجربیات در حوزه‌های حکمرانی اتاق‌ها، توسعه بنگاه‌های کوچک و متوسط (SMEs)، دسترسی به بازار و تحول دیجیتال؛
۴. ترویج و تسهیل همکاری‌های اقتصادی میان جوامع کسب‌وکار دو طرف در چارچوب قوانین و مقررات ملی کشورها؛
۵. برگزاری و مشارکت در رویدادها و نمایشگاه‌های تجاری در هر دو کشور.
ایجاد بستر ارتباطی پایدار میان اتاق بازرگانی اصفهان و اتاق‌های آفریقایی
هدف از یادداشت مفهومی ایجاد یک بستر ارتباطی پایدار میان اتاق بازرگانی اصفهان و اتاق‌های بازرگانی قاره آفریقا و آغاز یک فرایند ساختارمند برای گسترش تعاملات اقتصادی، مبادلات تجاری و همکاری‌های سرمایه‌گذاری بین بخش خصوصی ایران و کشورهای آفریقایی است.
در این سند، باتوجه‌به ظرفیت‌های روبه‌رشد بازارهای آفریقا و توانمندی‌های توسعه‌یافته بخش خصوصی ایران، بر لزوم ایجاد یک سازوکار پایدار و هدفمند برای برقراری ارتباط مستمر بین فعالان اقتصادی دو طرف تأکید شده است.
در این سند، سه هدف کلیدی برای همکاری‌های آتی تعریف شده است که عبارت‌اند از ایجاد یک بستر ارتباطی پایدار میان اتاق بازرگانی اصفهان و اتاق‌های آفریقایی؛ شناسایی نیازها و فرصت‌های بازارهای آفریقایی از طریق تعامل مستقیم با اتاق‌های محلی و طراحی ابتکارات تجاری هدفمند بر مبنای انطباق ظرفیت‌های ایران با تقاضا و پتانسیل‌های آفریقا.
سازوکارهای پیشنهادی برای اجرای همکاری
برای عملیاتی‌سازی این اهداف، در سند مفهومی مجموعه‌ای از اقدامات پیشنهادی ارائه شده که از جمله می‌توان به تشکیل یک گروه تماس تحت مدیریت اتاق بازرگانی اصفهان؛ تبادل منظم اطلاعات در خصوص فرصت‌های تجاری، پروژه‌های سرمایه‌گذاری و تحولات بازار؛ برگزاری نشست‌های تجاری، نمایشگاه‌ها و سمینارهای حضوری یا مجازی، توسعه نمایشگاه‌های تخصصی، و تبادل هیئت‌های تجاری در حوزه‌های اولویت‌دار، اشاره کرد.
در بخش پایانی سند، از اتاق‌های بازرگانی کشورهای آفریقایی دعوت شده است تا فهرستی شامل سه نیاز یا فرصت مهم اقتصادی یا سرمایه‌گذاری کشور خود را ارائه دهند و پیشنهادهای خود را درباره ساختار و اولویت‌های پلتفرم ارتباطی مشترک با اتاق بازرگانی اصفهان در میان بگذارند.
اتاق بازرگانی اصفهان با تأکید بر روح شراکت، شفافیت و شکوفایی مشترک، خود را متعهد به ایجاد پل ارتباطی مؤثر میان بخش خصوصی ایران و قاره آفریقا می‌داند. مشارکت فعال اتاق‌های آفریقایی می‌تواند این پلتفرم را به مسیری کارآمد برای رشد متقابل اقتصادی تبدیل کند.
آلبوم تصاویر گزارش جامع اجلاس